“Eigenlijk zouden we meer baat hebben bij a-sociale coaches voor onze zelfsturende teams…”, zei een opdrachtgever vorige week. Hij vertelde hoe zijn coaches goed waren opgeleid en echt niet de zooi van zelfsturende team oplosten. Alleen fungeerden de coaches wel als praatpaal c.q. stoomafblaaspaal voor het team. Precies niet de bedoeling. Naar volle tevredenheid van de teams konden zij hun steeds groter wordende frustraties kwijt bij de teamcoaches. Die toonden begrip en steun. Zodat de emoties weer luwden en iedereen weer ‘gewoon’ aan het werk kon zonder de buikpijn waar ze mee binnen kwamen. Maar ook zonder dat ze die frustraties gebruikten om meer zelf te sturen als team en gezamenlijk iets anders te bedenken. Voor de ontwikkeling naar zelfsturende teams was het helemaal niet behulpzaam, zo’n begripvolle teamcoach! Wel lekker, en plezierig, zo’n empathische coach waar je je ei kwijt kan, dat wel. Maar echt niet de snelste weg naar zelfsturing. Sterker nog: een obstakel op weg naar zelfsturing!
A-sociaal klinkt niet heel aantrekkelijk voor coaches. Ook adviseurs kunnen behoorlijk buikpijn krijgen bij het idee om opdrachtgevers of teams onrustig en gefrustreerd achter te laten. Voor managers ook niet trouwens, maar die zijn vaak al enigszins gewend dat er ‘pretbederver’ in hun functieomschrijving staat. A-sociaal klinkt als met slechte intenties. En dat bedoelen we uiteraard helemaal niet. Want a-sociaal ten dienste van de verandering is verre van slechte intenties. Tenminste, dat is onze opvatting.
De taak om te faciliteren doet veel adviseurs en coaches makkelijk de das om. De vraag is echter wat je als coach of adviseur faciliteert. Moet (of wil) je iets doen wat ‘men’ fijn, geruststellend, ondersteunend of ontlastend vindt? Of moet (of wil) je een bijdrage leveren aan de verander- of ontwikkeldoelen van de organisatie? Enne, ja: allebei tegelijk is een mission impossible.
Als je een bijdrage wilt leveren aan de veranderdoelen, dan is de eerste vraag wat ons betreft niet: wat is fijn? De eerste vraag is: wat helpt het snelste naar B? En in veel gevallen is dat in eerste instantie helemaal niet fijn, geruststellend, ondersteunend en ontlastend. Of zoals we de afgelopen maanden hoorden: a-sociaal. Tegennatuurlijk. Bijna je professie ontrouw. Er zijn overigens ook adviseurs en coaches die er blij van worden. Niet van a-sociaal, maar wel van het perspectief om te doen waar ze (stiekem) best aanleg voor hebben: frustreren van de oude manier van doen, enkel en alleen om veranderen makkelijker te maken.
Om je een voorproefje te geven van zo’n ‘a-sociale’ aanpak:
- Problemen van teams niet oplossen als de organisatie meer zelfsturing ambieert. Gewoon laten liggen. Niet omdat je er geen tijd voor hebt (want kleine moeite), niet omdat je er geen verstand van hebt (want dat heb je wel), niet omdat je het zat bent (want je bent heel hulpvaardig ingesteld), maar simpelweg omdat jouw hulp de zelfsturende teams van de regen in de drup helpt.
- Stoppen met het overnemen van de communicatie van het team met de rest van de organisatie.
- Stoppen met bemiddelen tussen leidinggevenden en teams als de organisatie wil dat teams verantwoordelijker en autonomer opereren. Ook als je de beste bemiddelaar van het land bent. Roep: succes! En vertrek.
- Coachees die meer structuur in hun leven willen niet helpen met structuren van de gesprekken met jou. Juist niet samenvatten, juist niet structureren, juist niet ordenen.
- In (opleidings)groepen die verantwoordelijk zijn voor hun eigen leerrendement geen absentielijst bijhouden, geen overhoring van het huiswerk, geen (strategische) verdeling in intervisiegroepjes of achter hun broek zitten als ze in subgroepjes werken.
- In organisaties die bewegen van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’ stoppen met ‘zorgen voor’ medewerkers, teams, MT’s, ook als ze daar heel hard om roepen.
Als je echt een bijdrage wilt leveren aan een verandering, dan betekent dat in heel veel organisaties minder zorgen voor, minder opvangen, minder begrip, minder helpen, minder geruststellen. Niet beschikbaar zijn voor alles wat de verandering moeilijker maakt. De verontwaardiging, afkeuring of ondankbaarheid verdragen als je niet meer doet wat je eerder wel deed, omdat dat de gewenste verandering in de weg staat. En dat kan heel makkelijk voelen als a-sociaal.
Wij gunnen een hoop organisaties dergelijke a-sociale coaches. Omdat ze daarmee hun veranderdoelen veel eerder halen. Simpel.
Uiteraard kan elke coach zijn eigen afweging maken? A-sociaal of niet?
Goedendag, ik werk op een GGZ ouderenafdeling als zorgcoördinator en zitten midden in een verandering. De afdeling verhuist van een instellingsterrein naar een woonvorm nabij het centrum. Tegelijkertijd is het streven om de teams van zorgteams naar begeleidingsteams te transformeren.
Dit loopt met veel strubbelingen en onvrede. Het bovenstaande lezende, dan is het mogelijk beter om mijzelf meer terug te trekken uit de problemen van een ander, de teamleden/ het team. Ik zal het eens met mij leidinggevende bespreken.
Ik lees met veel plezier jullie nieuwsbrieven.
Jaaa, Harm, dat zou maar zo kunnen…! Heus niet makkelijk als je zo goed bent in sjouwen voor anderen.
En dank voor je compliment!
Ja in die zin terugtrekken zou zo maar eens goed kunnen werken. Zorgen dat het eigenaarschap van de vraag/probleem blijft liggen waar die hoort en dat men die neemt. Is zo wie zo voorwaarde voor succesvolle verandering.
Ik zie echter ook vaak dat leidinggevenden of procesbegeleiders dat te ver doorvoeren en zich echt terugtrekken. Dat is nu weer niet de bedoeling, je rol wordt anders, in zin van niet overnemen of voorstructureren maar niet minder of op grote afstand.
Ja Matt, er is een groot verschil tussen je handen er vanaf trekken (zoek het zelf maar uit) en een stap terug doen OPDAT het team kan leren het zelf te doen. Voor veel coaches voelt het asociaal om minder te doen; voor teams soms ook trouwens, als ze met zo’n coach te maken hebben. Ondertussen is het wat ons betreft een zegen voor de ontwikkeling van teams naar zelfsturing, zo’n manager of coach die net zover achteruit gaat dat ze zelf kunnen leren.