Meestal kunnen wij ons beheersen. Als in alle kranten, op alle radiozenders, in elke talkshow over hetzelfde onderwerp wordt gesproken. Soms kunnen we bijna niet op onze handen blijven zitten. Maar doen we het toch. Omdat we niet net als iedereen iets willen zeggen over platgetrapte onderwerpen. Omdat we ver weg willen blijven van politieke zaken.
En toen kwam de Gouden Eeuw. Oftewel: het besluit van het Amsterdam Museum om de Gouden Eeuw om te dopen tot de Zeventiende Eeuw.
Artikelen in alle kranten. Verhitte discussies op de radio. En natuurlijk bij DWDD. Kamervragen kwamen ervan.
We hebben nog een week geprobeerd om het te laten. Maar er kwam alleen maar meer tekst met hoofdletters…
We kunnen het niet laten gaan.
De Gouden Eeuw discussie berust namelijk op een misverstand van de eeuw.
Een misverstand dat PRECIES het omgekeerde oplevert van wat de intentie was van de omtaling door het Amsterdam Museum. Namelijk recht doen aan die andere kant van de historie.
Dit gaat helemaal niet over de discussie over of het nou goud was of niet, die Gouden Eeuw, waar nogal wat programma’s, artikelen, interviews en ministers zich mee bezig hielden. Het gaat ook niet over het vinden van de juiste term die de lading van deze beroemde en beruchte eeuw dekt. Dat levert vooral bizarre discussies op over waarom Prinjesdag nog geen Prinsesjesdag heet nu we drie prinsesjes hebben (bijna #metoo…). Of waarom Goede Vrijdag eigenlijk geen Slechte Vrijdag heet want iedereen die Jezus een warm hart toedraagt zal een dag waarop hij aan het kruis wordt genageld heus niet Goed willen noemen.
Er is iets veel ergers aan de hand met dat omtalen. Dat heeft met het effect ervan te maken.
Vooral als we neutraal omtalen. En al HELEMAAL als dat gebeurt onder het mom van inclusie.
Neutraal maken is eigenlijk: iedereen krijgt niks. Met de Zeventiende Eeuw wordt de donkere, misdadige, desastreuze kant toch helemaal geen rechtgedaan?
Neutraal maken is GEEN oplossing voor het zeer van ‘de andere kant’. Omdat neutraal een ontkenning is van élke kant van het verhaal. Onder het mom van inclusie wordt alles weggepoetst. Neutraal maken is GEEN inclusie.
Dat is exclusie van alles.
Daar doen we, hoe goed bedoeld ook, degenen met de zwarte kant van het goud helemaal geen goed mee.
Je kunt zeggen: alles beter dan suggereren dat ie goud was. Ja dat kan.
Maar het is erger dan dat.
Omdat het effect van exclusie altijd, overal, bij elk onderwerp, voor elk collectief hetzelfde is. Alles wat niet gezegd, gezien, gehoord mag worden, alles wat ontkend of genegeerd wordt, buiten beeld wordt gehouden, zal zonder uitzondering, desnoods met geweld, onder de aandacht worden gebracht. En dat is precies wat er nu gebeurt. Dan kunnen we daar met z’n allen van vinden dat hier grote lange tenen aan het woord zijn, maar het is SLECHTS het effect van wat we vaak met de beste intenties doen.
Dat betekent dat neutraal het laatste is wat je moet doen om recht te doen aan de keerzijde van de Gouden Eeuw. Het is het laatste wat je moet doen in een verdeeld collectief. Wil je meer schreeuwers, meer extremen, meer verdeeldheid, meer conflicten, dan moet je vooral alles neutraal maken.
Neutraliteit is de grootste vijand van tolerantie en verdraagzaamheid. Waar ‘we’ toch zo goed in zijn…
Nu gaat het over de Gouden Eeuw, maar het gaat net zo goed over onze neiging om alles om te talen (wat een uitdrukking) dat gevoelig ligt. Met de intentie om iedereen in te sluiten, sluiten we alles buiten. Met de intentie van inclusie bereiken we exclusie. En zijn we verbaasd over de hoeveelheid agressie die dat oplevert…
Met de beste intenties worden de meest verschrikkelijke dingen bedacht. Die helemaal niet recht doen. En helemaal niet inclusief zijn. Terwijl het alternatief zo simpel is.
De term Zeventiende Eeuw doet dus HELEMAAL geen recht aan de zwarte kant, de misdadige kant. Het ontkent ‘m als nooit tevoren.
Of misschien nog wel erger?
Met de afschaffing van de term Gouden Eeuw zijn we ook meteen af van de pijnlijke, beschamende situatie dat we zo lang alleen het goud hebben vastgelegd in geschiedenisboeken en onze kop in het zand hebben gestoken voor de donkere kant. Hoeven we ons niet meer te schamen. Maar of dat nou de ultieme ‘recht doen’ is aan die eeuwenlange ontkenning…?
Toen we afgelopen week deze preek loslieten op Jan en alleman, realiseerden we ons hoeveel er in organisaties, vaak met de beste intenties, inclusief wordt gedaan met precies het omgekeerde effect. Hoeveel pogingen er worden gedaan om recht te doen aan de keerzijde van een verandering of de andere kant van een pijnlijk besluit, zonder dat mensen elkaar beter verstaan. Zonder dat het makkelijker wordt om samen de gewenste ontwikkeling van de organisatie bij de kop te pakken. Met juist meer, in plaats van minder, conflicten.
Geef een reactie